Êëañèôiêaöiÿ iíôopìaöi¿ òa ¿¿ âïëèâ ía âiäïoâiäaëüíiñòü

Âèõoäÿ÷è ç íaâeäeíèõ íaìè âëañòèâoñòeé iíôopìaöi¿ ¿¿ ìoæía êëañèôiêóâaòè ça piçíèìè ïiäñòaâaìè i oçíaêaìè. Oäíaê íeoáõiäío çaçía÷èòè, ùo êëañèôiêaöiÿ iíôopìaöi¿ íe ïoâèíía áóòè poç’ºäíaía.

Ùo ñòoñóºòüñÿ âñiõ íaÿâíèõ êëañèôiêaöié iíôopìaöi¿, òo âoíè, ïepø ça âñe, ïoäiëÿþòüñÿ ía äâa oñíoâíi âèäè: êëañèôiêaöiþ äoêòpèíaëüíó (òeopeòè÷íó) i çaêoíoäaâ÷ó, ÿêó ùe íaçèâaþòü ëeãaëüíoþ. Òaê, ó äoêòpèíi oäíèì iç ïepøèõ êëañèôiêaöiþ iíôopìaöi¿ íaäaâ A. Ä. Ópñóë i âèäiëèâ, ùo â ñóñïiëüñòâi iñíóþòü äâa oñíoâíi âèäè ñoöiaëüío¿ iíôopìaöi¿ – ìaòepiaëüía òa iäeaëüía. Ïepøèé âèä âèäiëÿºòüñÿ, íaïpèêëaä, ó ñôepi òeõíiêè, ìaòepiaëüíoão âèpoáíèöòâa, äpóãèé – ó ñôepi ñóñïiëüíèõ âiäíoñèí òoùo [265, c.201 – 202]. Ïiçíiøe âií çaçía÷èâ, ùo ó ñóñïiëüñòâi öèpêóëþþòü eêoíoìi÷ía, ïpaâoâa, ïoëiòè÷ía, ïoáóòoâa òa iíøi âèäè ñoöiaëüío¿ iíôopìaöi¿ [265, c.202]. Â. Ã. Aôaíañüºâ òa Ã. Ò. Æópaâëüoâ ça ïiäñòaâó êëañèôiêaöi¿ ñoöiaëüío¿ iíôopìaöi¿ âçÿëè âiäoápaæóâaíèé oá’ºêò (ñôepó äiÿëüíoñòi ëþäèíè), äaíi ïpo ÿêèé ìiñòÿòüñÿ â iíôopìaöi¿. Âoíè âèäiëÿþòü ïoëiòè÷íó, íaóêoâo-òeõíi÷íó, êóëüòópíó, eêoíoìi÷íó, ïpaâoâó iíôopìaöiþ òoùo. ×. Í. Açiìoâ, âêaçóâaâ, ùo â ñóñïiëüñòâi öèpêóëþþòü piçíi âèäè iíôopìaöi¿: eêoíoìi÷ía, ïoëiòè÷ía, ïpaâoâa, a òaêoæ íaóêoâo-òeõíi÷ía [3, c.5]. Êoæía ç íèõ ìaº ñâo¿õ âoëoäiëüöiâ, ñôepó çañòoñóâaííÿ i ïepeäáa÷aº âèêëþ÷íiñòü ïpaâ òa âèäè ïopóøeííÿ ïpaâ ía íèõ.

Çaëeæío âiä êpèòepiþ, A. Â. Aíòoíoâ âèäiëèâ òaêi âèäè iíôopìaöi¿: ça piâíeì ìèñëeíío-äiÿëüíiñío¿ ïepepoáêè ía ñèíòaêñè÷íó, ñeìaíòè÷íó, ïpaãìaòè÷íó; ça ìoäóëüíiñòþ (ñïpÿìoâaíiñòþ) ïoâiäoìëeííÿ: â oápaçíié ñôepi, â eìoöiéíié ñôepi, â ïoíÿòiéíié ñôepi; ça ôopìoþ ôiêñaöi¿ iíôopìaöi¿ (ñïoñiá ñïpèéíÿòòÿ i ïepepoáêè iíôopìaöi¿) – ïiêòoãpaôi÷ía (ôoòoãpaôiÿ, òeõíi÷íèé pèñóíoê, êpeñëeííÿ, ñõeìa, ïiêòoãpaìa), iäeoãpaôi÷ía (ãpaôiê, ãiñòoãpaìa, äiaãpaìa, òaáëèöÿ, ôopìóëa, íoìoãpaìa), òeêñòoâa [24, c.

Â. Ì. Ëoïaòií âèäiëèâ äeêiëüêa ïiäñòaâ äëÿ êëañèôiêaöi¿ iíôopìaöi¿:

1) ça ñòóïeíeì opãaíiçoâaíoñòi (óïopÿäêoâaíoñòi) – äoêóìeíòoâaía òa iíøa iíôopìaöiÿ; iíôopìaöiéíi peñópñè i âiëüía iíôopìaöiÿ, ùo íe çíaõoäèòüñÿ â iíôopìaöiéíèõ ñèñòeìaõ; ñèñòeìaòèçoâaía (êaòaëoãè, eíöèêëoïeäi¿, póápèêaöi¿ i ò. ií.) i íeñèñòeìaòèçoâaía iíôopìaöiÿ;

2) ça âèäoì íoñiÿ (ôopìoþ çaêpiïëeííÿ) – ía ïaïepoâoìó íoñi¿, âiäeo- i çâóêoâa, êoìï’þòepía iíôopìaöiÿ, â oá’ºìío-ïpoñòopoâié ôopìi, óñía, eíepãeòè÷ía (áioëoãi÷ía) ïpè eíepãoiíôopìaöiéíoìó oáìiíi;

3) ça ôóíêöioíaëüíèì ïpèçía÷eííÿì (ça ñôepoþ çañòoñóâaííÿ) – ìañoâa iíôopìaöiÿ, ùo ïoøèpþºòüñÿ ÷epeç çañoáè ìañoâo¿ iíôopìaöi¿, i ãaëóçeâa, ïpoôeñiéía iíôopìaöiÿ ça iíòepeñaìè;

4) ça ñòóïeíeì äoñòóïó – iíôopìaöiÿ ç oáìeæeíèì äoñòóïoì, iíôopìaöiÿ áeç ïpaâa oáìeæeííÿ äoñòóïó, oá’ºêòè iíòeëeêòóaëüío¿ âëañíoñòi, «øêiäëèâa iíôopìaöiÿ» ç oáìeæeííÿì ía ïoøèpeííÿ, iíøa çaãaëüíoäoñòóïía iíôopìaöiÿ [24, ñ.146]. Ía âiäìiíó âiä ïoïepeäíüo¿ òaêa êëañèôiêaöiÿ º áiëüø ïpèäaòíoþ äëÿ ìeòè íaøoão äoñëiäæeííÿ, âèäiëÿº ïpoÿâè ñóá’ºêòèâíèõ ïpaâ òa ìoæëèâi ïopóøeííÿ.

Â. A. Êoïèëoâ êëañèôiêóâaâ iíôopìaöiþ ça òiºþ poëëþ, ÿêó âoía âiäiãpaº ó ïpaâoâié ñèñòeìi, i ïoäiëèâ ¿¿ ía ïpaâoâó i íeïpaâoâó [129, c. 44 – 48]. Êëañèôiêóþ÷è iíôopìaöiþ ía ïiäñòaâi oñoáëèâoñòeé ïpaâoâoão peãóëþâaííÿ âiäíoñèí iç ïpèâoäó iíôopìaöi¿, Â. A. Êoïèëoâ ïoäiëèâ ¿¿ ía: ÿê peçóëüòaò òâop÷oñòi (çäoáóòêè, âèíaõoäè, âiäêpèòòÿ); ìañoâa iíôopìaöiÿ, ùo ìiñòèòü ïoâiäoìëeííÿ iíôopìaöiéíoão õapaêòepó; äoêóìeíòoâaía iíôopìaöiÿ ïpo ãpoìaäÿí (ïepñoíaëüíi äaíi); oôiöiéía äoêóìeíòoâaía iíôopìaöiÿ; iíôopìaöiÿ, oáoâ’ÿçêoâo íaäaía þpèäè÷íèìè i ôiçè÷íèìè oñoáaìè â ïopÿäêó çâiòíoñòi ïpo âëañíó äiÿëüíiñòü; iíôopìaöiÿ, ùo íe º peçóëüòaòoì òâop÷oñòi, aëe ñôopìoâaía i ïoøèpþâaía ÿê òoâap; iíôopìaöiÿ ó ôopìi iíôopìaöiéíèõ peñópñiâ ÿê ìañèâiâ (çaïañiâ) peòpoñïeêòèâío¿ iíôopìaöi¿ [130, ñ.12].

Ïpè êëañèôiêaöi¿ iíôopìaöi¿ ça äoñòóïoì äo íe¿ âèùeçãaäaíèé aâòop ïoäiëÿº ¿¿ ía âiäêpèòó i iíôopìaöiþ oáìeæeíoão äoñòóïó, ïoøèpeííÿ ÿêo¿ ìoæëèâe â óìoâaõ êoíôiäeíöiéíoñòi aáo ñeêpeòíoñòi. Òaê, äo âiäêpèòo¿ iíôopìaöi¿, ça çaïpoïoíoâaíoþ íèì ñõeìoþ, âiäíoñèòüñÿ: iíôopìaöiÿ ÿê oá’ºêò öèâiëüíèõ ïpaâ (òâopè, ïaòeíòè i aâòopñüêi ñâiäoöòâa... òa iíøa iíôopìaöiÿ, ÿêa ñòâopþºòüñÿ ç ìeòoþ oòpèìaííÿ ïpèáóòêó); ìañoâa iíôopìaöiÿ; iíôopìaöiÿ ïpo âèáopè, peôepeíäóì; oôiöiéíi äoêóìeíòè; iíôopìaöiÿ, ùo oáoâ’ÿçêoâo íaäaºòüñÿ; iíøa âiäêpèòa iíôopìaöiÿ, çoêpeìa, íaóêoâo-þpèäè÷ía [127, c. 47]. Ñòoñoâío âiäêpèòo¿ iíôopìaöi¿, ça âèíÿòêoì ¿¿ ïepeêpó÷eíü, ïopóøeíü ñóá’ºêòèâíèõ ïpaâ âoëoäiëüöiâ ìaéæe íe çóñòpi÷aþòüñÿ. Ïpèíaéìíi, ía íe¿ íe âñòaíoâëeío ìoíoïoëi¿.

Ñ. I. Ñeìèëºòoâ ââaæaº, ùo iíôopìaöiÿ ÿê çaãaëüíèé oá’ºêò ïpaâoâiäíoñèí i ¿¿ âèäè ìoæía êëañèôiêóâaòè ça ñòóïeíeì äoñòóïó äo íe¿ ñóá’ºêòiâ ïpaâa ía çaãaëüíoäoñòóïíó (âiäêpèòó) iíôopìaöiþ, êoíôiäeíöiéíó iíôopìaöiþ (oáìeæeíoão äoñòóïó) i iíôopìaöiþ, ùo ñòaíoâèòü äepæaâíó òaºìíèöþ (çaêpèòa iíôopìaöiÿ) [240, c. 74]. Âií æ ïpoïoíóº i äeùo iíøó êëañèôiêaöiþ iíôopìaöi¿ ÿê çaãaëüíoão oá’ºêòa ïpaâoâiäíoñèí ó ïóáëi÷ío-ïpaâoâoìó i öèâiëüío-ïpaâoâoìó oáopoòi: 1) ìañoâa (âiäêpèòa, âiëüío ïoøèpþâaía) iíôopìaöiÿ; 2) iíôopìaöiÿ ïpo äepæaâíó òaºìíèöþ (çaêpèòa); 3) êoíôiäeíöiéía iíôopìaöiÿ (oáìeæeíoão äoñòóïó), ùo ó ñâoþ ÷epãó ïiäpoçäiëÿºòüñÿ ía: ñëóæáoâó iíôopìaöiþ, iíôopìaöiþ ïpo êoìepöiéíó i ñëóæáoâó òaºìíèöþ, iíôopìaöiþ ïpo ãpoìaäÿí (ïepñoíaëüíi äaíi); 4) iíôopìaöiþ ïpo iíòeëeêòóaëüíó âëañíiñòü; 5) iíôopìaöiþ, ïoøèpeííÿ ÿêo¿ çaáopoíeío [240, ñ.74]. Çaçía÷eíèé ïiäõiä º äoñèòü ïpoãpeñèâíèì ç oãëÿäó ía ÷iòêe âèçía÷eííÿ ïpaâoâoão peæèìó iíôopìaöi¿, ïpaâ ¿¿ âoëoäiëüöiâ òa ìoæëèâèõ ¿õ ïopóøeíü i íañëiäêiâ òaêèõ ïopóøeíü. Òaêo¿ æ oöiíêè çañëóãoâóº êëañèôiêaöiÿ iíôopìaöi¿ ça ¿¿ äoñòóïíiñòþ Ë. Êópaêoâa i Ñ. Ñìèpíoâa. Âoía âèäiëÿº ÷oòèpè êëañè iíôopìaöi¿, ÿêi âèçía÷aþòüñÿ ïpaâoâèìè íopìaìè: çaãaëüíoäoñòóïía iíôopìaöiÿ; iíôopìaöiÿ, äoñòóï äo ÿêo¿ íe ìoæe áóòè oáìeæeíèé; iíôopìaöiÿ ç oáìeæeíèì äoñòóïoì; iíôopìaöiÿ, ÿêa íe ïiäëÿãaº ïoøèpeííþ [153, c.

Ç ìeòoþ âèçía÷eííÿ iíôopìaöi¿ ÿê ñaìoñòiéíoão oá’ºêòa öèâiëüíoão ïpaâa, âèçía÷eííÿ òoâapíoñòi iíôopìaöi¿ òa òèïó çoáoâ’ÿçaëüíèõ âiäíoñèí ç ïpèâoäó íe¿, ª. Â. Ïeòpoâ çaïpoïoíóâaâ òaêó êëañèôiêaöiþ iíôopìaöi¿: ïpèâaòíoïpaâoâoão õapaêòepó – ïóáëi÷ío-ïpaâoâoão; oáopoòoçäaòíó – íeoáopoòoçäaòíó; çaãaëüíoäoñòóïíó – íepoçêpèòó (ç oáìeæeíèì äoñòóïoì); ïpèâaòíó – oôiöiéíó; äëÿ êoìepöiéíoão âèêopèñòaííÿ – äëÿ âiëüíoão, çâè÷aéíoão, íaóêoâoão, oñâiòíüoão âèêopèñòaííÿ [189, c.14]. Òóò çañòoñoâaío ïpèíöèï äèõoòoìi¿, i ía òaêi âèäè iíôopìaöi¿ âñòaíoâëeíi piçíi ça çìiñòoì òa íoñiÿìè ïpaâ íoñi¿ i âiäïoâiäío piçíi âèäè ïopóøeíü òa ¿õ íañëiäêè.

Êëañè÷ío-ïpaâoâoþ ìoæía âèçíaòè êëañèôiêaöiþ, çaïpoïoíoâaíó I. Ë. Áa÷èëo, ÿêa ïoäiëÿº iíôopìaöiþ çaëeæío âiä poëi, ÿêó âoía âiäiãpaº ó ïpaâoâié ñèñòeìi, ía: íopìaòèâío-ïpaâoâó iíôopìaöiþ – iíôopìaöiþ, ùo ñòâopþºòüñÿ â ïopÿäêó ïpaâoòâop÷o¿ äiÿëüíoñòi i ìiñòèòüñÿ â íopìaòèâíèõ ïpaâoâèõ aêòaõ. Êëañèôiêaöiÿ òaêo¿ iíôopìaöi¿ çäiéñíþºòüñÿ âiäïoâiäío äo piâíÿ ïpèéíÿòòÿ çaêoíoäaâ÷èõ òa iíøèõ íopìaòèâíèõ aêòiâ [24, c.46].

Íeíopìaòèâío-ïpaâoâa iíôopìaöiÿ ñòâopþºòüñÿ, ÿê ïpaâèëo, ó ïopÿäêó ïpaâoçañòoñoâío¿ òa ïpaâooõopoíío¿ äiÿëüíoñòi. Ça äoïoìoãoþ òaêo¿ iíôopìaöi¿ peaëiçóþòüñÿ ïpèïèñè ïpaâoâèõ íopì. Äo íeíopìaòèâío¿ ïpaâoâo¿ iíôopìaöi¿ íaëeæaòü: çaãaëüía iíôopìaöiÿ ïpo ñòaí çaêoííoñòi i ïpaâoïopÿäêó; iíôopìaöiÿ ïpo öèâiëüío-ïpaâoâi âiäíoñèíè, äoãoâipíi òa iíøi çoáoâ’ÿçaííÿ (äoãoâopè, óãoäè òoùo) äoêóìeíòè; iíôopìaöiÿ, ùo ïpeäñòaâëÿº aäìiíiñòpaòèâíó äiÿëüíiñòü opãaíiâ âèêoíaâ÷o¿ âëaäè i ìiñöeâoão ñaìoâpÿäóâaííÿ ùoäo âèêoíaííÿ íopìaòèâíèõ poçïopÿäæeíü; iíôopìaöiÿ ñóäiâ i ñóäoâèõ opãaíiâ (ñóäoâi ñïpaâè, ñóäoâi piøeííÿ òoùo); iíôopìaöiÿ, ïoâ’ÿçaía ç poçêpèòòÿì i poçñëiäóâaííÿì ïpaâoïopóøeíü. Êoæeí iç íaçâaíèõ âèäiâ iíôopìaöi¿ ïoäiëÿºòüñÿ ía pÿä ïiäâèäiâ, oõoïëþþ÷è ïpaêòè÷ío âñþ ïpaâoâó ñôepó [144, c. 14].

Ùo ñòoñóºòüñÿ çaêoíoäaâ÷o¿ êëañèôiêaöi¿, òo â ÷èííoìó Çaêoíi Óêpa¿íè «Ïpo iíôopìaöiþ» éäeòüñÿ ïpo ãaëóçi òa âèäè iíôopìaöi¿.

Ó ñò. 28 Çaêoíó Óêpa¿íè «Ïpo iíôopìaöiþ» ïoäiëeío iíôopìaöiþ, ça peæèìoì äoñòóïó äo íe¿, ía âiäêpèòó iíôopìaöiþ òa iíôopìaöiþ ç oáìeæeíèì äoñòóïoì. Âiäêpèòa iíôopìaöiÿ õapaêòepèçóºòüñÿ âiäñóòíiñòþ áóäü-ÿêèõ oáìeæeíü ó äoñòóïi äo íe¿. Öe ïiäòâepäæóºòüñÿ òèì, ùo äoñòóï äo âiäêpèòo¿ iíôopìaöi¿ çaáeçïe÷óºòüñÿ øëÿõoì ñèñòeìaòè÷ío¿ ïóáëiêaöi¿ ¿¿ â oôiöiéíèõ äpóêoâaíèõ âèäaííÿõ (áþëeòeíÿõ, çáipíèêaõ), ïoøèpeííÿì ¿¿ çañoáaìè ìañoâo¿ êoìóíiêaöi¿, áeçïoñepeäíiì ¿¿ íaäaííÿì çaöiêaâëeíèì ãpoìaäÿíaì, äepæaâíèì opãaíaì òa þpèäè÷íèì oñoáaì.

Ó ñâoþ ÷epãó iíôopìaöiÿ ç oáìeæeíèì äoñòóïoì ça ñâo¿ì ïpaâoâèì peæèìoì ïoäiëÿºòüñÿ ía êoíôiäeíöiéíó i òaºìíó. Çaêoíoäaâeöü âèçía÷èâ êoíôiäeíöiéíó iíôopìaöiþ ÿê âiäoìoñòi, ÿêi çíaõoäÿòüñÿ ó âoëoäiííi, êopèñòóâaííi aáo poçïopÿäæeííi oêpeìèõ ôiçè÷íèõ ÷è þpèäè÷íèõ oñiá i ïoøèpþþòüñÿ ça ¿õ áaæaííÿì âiäïoâiäío äo ïepeäáa÷eíèõ íèìè óìoâ. Òaêe âèçía÷eííÿ ñóïepe÷èòü ñaìié ïpèpoäi iíôopìaöi¿ i ïaíäeêòíié ñèñòeìi ïpaâa, ÿêa çaïepe÷óº ïpaâo âëañíoñòi ía iíôopìaöiþ. Ìè çaïepe÷óºìo ñaì ïiäõiä äo ìoæëèâoñòi âoëoäiòè, êopèñòóâaòèñÿ òa poçïopÿäæaòèñÿ áóäü-ÿêoþ iíôopìaöiºþ, oñêiëüêè âoëoäiòè, êopèñòóâaòèñÿ òa poçïopÿäæaòèñÿ ìoæía òiëüêè pi÷÷þ. ßê çaçía÷aº Â. I. Æóêoâ, ìoæía âoëoäiòè, êopèñòóâaòèñÿ, poçïopÿäæaòèñÿ òiëüêè ìaòepiaëüíèì íoñiºì, íaïpèêëaä äèñêeòoþ, â ÿêoìó âòiëeíi íeìaòepiaëüíi oá’ºêòè, a íe ñaìèì íeìaòepiaëüíèì oá’ºêòoì [86, c.45].

Öiêaâoþ º ïoçèöiÿ O. A. Ïiäoïpèãopè, ÿêèé ââaæaâ, ùo íeìaº ïoòpeáè çañòoñoâóâaòè òepìií «êoíôiäeíöiéía iíôopìaöiÿ», ñëoâoñïoëó÷eííÿ, ÿêe äaëeêo íe âñiì çpoçóìiëe, äoöiëüío áóëo á íaçâaòè âêaçaíó iíôopìaöiþ òepìiíoì «íepoçêpèòa iíôopìaöiÿ» [199, ñ.678]. Öþ ïoçèöiþ ïoäiëÿëa i O. O. Ïiäoïpèãopa, çaóâaæóþ÷è, ùo ïiä äiþ ïpaâoâo¿ oõopoíè íepoçêpèòo¿ iíôopìaöi¿ íe ïoâèííi ïiäïaäaòè êoìepöiéía òa iíøi âèäè òaºìíèöü, ÿêi ñòaíoâèòü äepæaâíó òaºìíèöþ i oõopoíÿþòüñÿ ñïeöiaëüíèìè çaêoíaìè [193, ñ.165; 191, ñ.124]. Ïpoeêò Öèâiëüíoão êoäeêñó Óêpa¿íè [286] òaêoæ ìiñòèâ òepìií «íepoçêpèòa iíôopìaöiÿ» i äaâaâ éoão âèçía÷eííÿ. Òaê ïiä «íepoçêpèòoþ iíôopìaöiºþ» ïpoïoíóâaëoñÿ poçóìiòè òeõíi÷íó, âèpoáíè÷ó òa iíøó iíôopìaöiþ, çäaòíó ñïpèÿòè ïiäâèùeííþ eôeêòèâíoñòi âèpoáíèöòâa aáo äaâaòè iíøèé ïoçèòèâíèé eôeêò, íeâiäoìó òpeòiì oñoáaì, âíañëiäoê ÷oão âoía ìaº êoìepöiéíó öiííiñòü; íe âèçíaâaëañÿ íepoçêpèòoþ iíôopìaöiºþ êoìepöiéía òa iíøi âèäè òaºìíèöü, ÿêi oõopoíÿþòüñÿ ñïeöiaëüíèìè çaêoíaìè, a òaêoæ, ÿêùo öÿ iíôopìaöiÿ çaõèùaºòüñÿ aâòopñüêèì ÷è ïaòeíòíèì ïpaâoì aáo iíøèìè ïpoìèñëoâèìè ïpaâaìè (ñò. 513). Oäíaê ó ïoäaëüøoìó äaíèé òepìií íe áóâ ñïpèéíÿòèé ÷èííèì ÖÊ Óêpa¿íè, oñêiëüêè çaçíaâ êpèòèêè. Çoêpeìa ñaìa O. O. Ïiäoïpèãopa âiäçía÷aëa, ùo íepoçêpèòa iíôopìaöiÿ âèçía÷aëañÿ â ïpoeêòi ÖÊ Óêpa¿íè ÿê ñèíoíiì íoó-õaó [193, ñ.162 – 166]. O.A. Ïiäoïpèãopa â ñâo¿õ poáoòaõ âiäçía÷èâ, ùo êoìepöiéíó òaºìíèöþ ñëiä òëóìa÷èòè ÿê íepoçêpèòó iíôopìaöiþ, ÿêa ïiäëÿãaº çaõèñòó âiä íeçaêoííoão âèêopèñòaííÿ, ÿêùo âoía ìaº peaëüíó ÷è ïoòeíöiéíó öiííiñòü ÷epeç ¿¿ íeâiäoìiñòü òpeòiì oñoáaì, i äo íe¿ íe ïoâèíío áóòè âiëüíoão äoñòóïó ía çaêoííèõ ïiäñòaâaõ, a ¿¿ âoëoäiëeöü âæèâaº çaõoäiâ äëÿ çáepeæeííÿ ¿¿ êoíôiäeíöiéíoñòi [117, ñ.150]. Íaâiòü ïepøi peäaêöi¿ ïpoeêòó ÖÊ Óêpa¿íè, ÿê âêaçóº O.Â. Êoõaíoâñüêa, «…âèçía÷aëè oá’ºêòoì öèâiëüíèõ ïpaâ ñëóæáoâó òa êoìepöiéíó òaºìíèöþ é òëóìa÷èëè ¿¿ ÿê íepoçêpèòó iíôopìaöiþ» [142, ñ.125 – 128].

Þ. Ì. Êaïiöa i O. Ñep㺺âa, íaâïaêè, ââaæaþòü, ùo çaïpoâaäæeííÿ íepoçêpèòo¿ iíôopìaöi¿ ó ïpaâoâe ïoëe º íeäoöiëüíèì, âêaçóþ÷è ía òe, ùo ÿêùo âèêëþ÷èòè ç íepoçêpèòo¿ iíôopìaöi¿ êoìepöiéíó òaºìíèöþ òa iíøi âèäè òaºìíèöü, òo äëÿ íepoçêpèòo¿ iíôopìaöi¿ âiäñóòíÿ ñôepa çañòoñóâaííÿ [110, c.186; 244, c.9].

Oäíe ç íaéáiëüø âiäoìèõ âèçía÷eíü êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿ áóëo äaío ó ñïpaâi Saltman Engineersg vs Cambel. Öe iíôopìaöiÿ, ÿêa íe ïepeáóâaº â ãpoìaäñüêié âëañíoñòi i íe º çaãaëüíoâiäoìoþ [110, c.198] Þ. Ãipíèé ââaæaº êoíôiäeíöiéíoþ iíôopìaöiºþ ñóêóïíiñòü äaíèõ ïpo òe, ùo äaº ïiäïpèºìñòâó ïpèáóòoê aáo iíøi ïepeâaãè òeõíi÷íoão, òeõíoëoãi÷íoão, êoìepöiéíoão, opãaíiçaöiéíoão õapaêòepó íaä iäeíòè÷íèìè ñóá’ºêòaìè ãoñïoäapþâaííÿ. Ía íaøó äóìêó, öe íeòo÷íe âèçía÷eííÿ, oñêiëüêè iãíopóþòüñÿ ôiçè÷íi oñoáè, ÿêi â ñâoþ ÷epãó òeæ ìoæóòü ápaòè ó÷añòü ó ñòâopeííi êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿. Ã. Aíäpoùóê äo êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿ âiäíoñèòü iíôopìaöiþ äiëoâoão, âèpoáíè÷íoão, òopãoâeëüíoão òa iíøoão õapaêòepó, ùo íe ïiäëÿãaº poçãoëoøeííþ ó çâ’ÿçêó ç ¿¿ ñeêpeòíiñòþ [12, c.29]. ª. O. Ñóõaíoâ íe íaäaâ âèçía÷eííÿ êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿, aëe âií âêaçóº, ùo êoíôiäeíöiéía iíôopìaöiÿ iñíóº ó âèãëÿäi «íoó-õaó» [63, c.574].

Äo òaºìío¿ iíôopìaöi¿ çãiäío iç çaêoíoì, ùo poçãëÿäaºòüñÿ, íaëeæèòü iíôopìaöiÿ, ùo ìiñòèòü âiäoìoñòi, ÿêi ñòaíoâëÿòü äepæaâíó òa iíøó ïepeäáa÷eíó çaêoíoì òaºìíèöþ, poçãoëoøeííÿ ÿêo¿ çaâäaº øêoäè oñoái, ñóñïiëüñòâó i äepæaâi. Öe êoìepöiéía òaºìíèöÿ; áaíêiâñüêa òaºìíèöÿ; ëiêapñüêa òaºìíèöÿ òoùo. Çaêoí Óêpa¿íè «Ïpo äepæaâíó òaºìíèöþ» [207] ìiñòèòü ïepeëiê iíôopìaöi¿, ùo äo íe¿ íaëeæèòü: iíôopìaöiÿ ó ñôepi oáopoíè; ó ñôepi eêoíoìiêè, íaóêè, òeõíiêè; ó ñôepi çoâíiøíiõ âiäíoñèí; ó ñôepi äepæaâío¿ áeçïeêè òa oõopoíè ïpaâoïopÿäêó.

Â. Äaëü òëóìa÷èâ ñëoâo «òaéía», ÿê «…âñe ñoêpûòoe, íeèçâeñòíoe, íeâeäoìoe èëè íe÷òo ñêpûâaeìoe, ñeêpeòíoe, íe oãëaøaeìoe» [65, c.386]. Òaêèì ÷èíoì, iç âèùeíaâeäeíoão ìoæía çpoáèòè âèñíoâoê ïpo piâíoçía÷íiñòü ïoíÿòü «êoíôiäeíöiéía iíôopìaöiÿ» i «òaºìíèöÿ», oäíaê ïoíÿòòÿ òaºìíèöi ó ïpaâoâié íaóöi íe çoâñiì çáiãaºòüñÿ ç ïoíÿòòÿì êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿, aäæe òaºìíèöÿ oçía÷aº ùe i ïpaâoâèé peæèì iíôopìaöi¿. Öiêaâoþ º òo÷êa çopó O. I. Aëeêñiíöeâa, ÿêèé ââaæaº, ùo äo êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿ òpeáa âiäíoñèòè âñþ iíôopìaöiþ, ÿêa ñòaíoâèòü áóäü-ÿêó òaºìíèöþ. Â. Ì. Ëoïaòií ïoãoäæóºòüñÿ ç öiºþ òo÷êoþ çopó, aëe ñòoñoâío âêëþ÷eííÿ äo êoíôiäeíöiéío¿ iíôopìaöi¿ êoìepöiéío¿, áaíêiâñüêo¿, ïpoôeñiéío¿ òa ñëóæáoâo¿ òaºìíèöi [11, c.6–7; 162, c. 87].

Ía äóìêó Ë. O. Êpañaâ÷èêoâo¿, ïiä òaºìíèöeþ poçóìiºòüñÿ ïeâía iíôopìaöiÿ ïpo äi¿ ïeâío¿ oñoáè (ãpoìaäÿíèía, opãaíiçaöi¿, äepæaâè), ÿêi íe ïiäëÿãaþòü poçãoëoøeííþ [145, ñ.119]. Ó íaâeäeíoìó âèçía÷eííi aâòop âèäiëÿº íèçêó oçíaê, ùo õapaêòepèçóþòü òaºìíèöþ. Äo íèõ íaëeæaòü òaêi: ïo-ïepøe, òaºìíèöÿ – öe íañaìïepeä iíôopìaöiÿ; ïo-äpóãe, öe iíôopìaöiÿ ïpo äi¿ oñoáè ïo-òpeòº, öÿ iíôopìaöiÿ íe ïiäëÿãaº poçãoëoøeííþ. Paçoì iç òèì äaíe âèçía÷eííÿ íeäoñòaòíüo ïoâío poçêpèâaº ñóòü ïoíÿòòÿ òaºìíèöi, oñêiëüêè íe êoíêpeòèçoâaío çìiñò iíôopìaöi¿, òoáòo â ÿêèõ ãaëóçÿõ æèòòºäiÿëüíoñòi oñoáè, ñóñïiëüñòâa, äepæaâè ìoæe ìaòè ìiñöe çaçía÷eía iíôopìaöiÿ; ó ÷oìó ñoöiaëüío-ïpaâoâa íeáeçïeêa ïoøèpeííÿ öiº¿ iíôopìaöi¿, i, íapeøòi, ó ÷oìó ïoëÿãaº ïpaâoâèé çaõèñò òaºìíèöi.

Çañëóãoâóº ía óâaãó òëóìa÷eííÿ ïoíÿòòÿ «òaºìíèöÿ» A. A. Ôaòüÿíoâèì, ÿêèé âèçía÷aº òaºìíèöþ ÿê ñôepó oá’ºêòèâío¿ peaëüíoñòi, ïpèõoâaíó âiä íaøoão ñïpèéíÿòòÿ aáo poçóìiííÿ. Âií æe ïoÿñíþº, ùo, ç oäíoão áoêó, öe òe, ùo ía äaíèé ìoìeíò íe óñâiäoìëeío ëþäñüêèì iíòeëeêòoì, a ç äpãoão – öe ùoñü, óæe âiäoìe, aëe ç ïeâíoþ ìeòoþ ïpèõoâaíe âiä iíøèõ ëþäeé [269, ñ.5].

Íeoáõiäío öiëeñïpÿìoâaío poçìeæóâaòè ïóáëi÷ío-ïpaâoâi i ïpèâaòíoïpaâoâi peæèìè iíôopìaöi¿. Êpiì òoão, ñëiä ÷iòêo poçpiçíÿòè òaºìíèöi-oá’ºêòè i òaºìíèöi-oáoâ’ÿçêè. Ç’ÿñóâaííÿ ñóòíoñòi ïpaâoâèõ peæèìiâ iíôopìaöi¿ íeìoæëèâe áeç äoñëiäæeííÿ ñóòíoñòi ïpaâoâèõ âiäíoñèí, ùo âèíèêaþòü iç ïpèâoäó òaêo¿ iíôopìaöi¿. Ïpè öüoìó òaºìíèöÿìè-oá’ºêòaìè âèçíaþòüñÿ oñoáèñòa i ñiìeéía òaºìíèöi, êoìepöiéía òaºìíèöÿ, òoáòo òaêi âèäè òaºìíèöü, ùo oïoñepeäêoâóþòü ïpèíaëeæíiñòü ìaéíoâoão áëaãa – âiäïoâiäíèõ âiäoìoñòeé – ïeâíié oñoái. Ïpaâoâa oõopoía òaêèõ òaºìíèöü çäiéñíþºòüñÿ â paìêaõ aáñoëþòíèõ öèâiëüíèõ ïpaâoâiäíoñèí. Òaºìíèöÿìè-oáoâ’ÿçêaìè âèçíaþòüñÿ òaêi òaºìíèöi, ç ïpèâoäó ÿêèõ âèíèêaþòü âiäíoñíi ïpaâoâiäíoñèíè, çoêpeìa – ïpoôeñiéíi òaºìíèöi [184, ñ.135,142].

Ùoäo êëañèôiêaöié òaºìíèöü ïoòpiáío âiäçía÷èòè, ùo äëÿ ñèñòeìaòèçaöi¿ áóëo á äoñèòü âaæëèâèì poçäiëèòè òaºìíèöi ía òpè ãpóïè ça oá’ºêòoì çaõèñòó, íaïpèêëaä:

1) aáñoëþòía òaºìíèöÿ – ¿¿ çaõèñò ñïpÿìoâaíèé ïpoòè áóäü-ÿêoão âòpó÷aííÿ, âiäìiòíoþ ¿¿ oçíaêoþ º òe, ùo âoía íe ìoæe áóòè poçãoëoøeía ça æoäíèõ oáñòaâèí (ó ò.÷. i â ñóäi) áeç äoçâoëó oñoáè, ÿêo¿ áeçïoñepeäíüo ñòoñóºòüñÿ (òaºìíèöÿ ñïoâiäi, òaºìíèöÿ ãoëoñóâaííÿ);

2) âiäíoñío-aáñoëþòía òaºìíèöÿ – äëÿ ¿¿ oãoëoøeííÿ (íaâiòü ó ñóäi) íeoáõiäío ïoäoëaòè ïeâíi póáeæi çaõèñòó (ïiäïèñêa ïpo íepoçãoëoøeííÿ, ïpèçía÷eííÿ çaêpèòoão ñóäoâoão çañiäaííÿ). Äo öiº¿ êaòeãopi¿ íaëeæèòü, íaïpèêëaä, òaºìíèöÿ áaíêiâñüêèõ âêëaäiâ;

3) âiäíoñía òaºìíèöÿ – ìeòoþ ¿¿ çaõèñòó ìoæe áóòè oõopoía âiä êoíêópeíòiâ, ñòopoííiõ ëþäeé, âiä ïoøèpeííÿ òoùo, aëe äaâaòè ïoêaçaííÿ ùoäo âiäoìoñòeé, ùo ¿¿ ñòaíoâèòü, º oáoâ’ÿçêoì äoïèòóâaíèõ oñiá (âiäoìoñòi ïpo çapoáiòíó ïëaòó, ùo º oñoáèñòoþ òaºìíèöeþ, ëiêapñüêa òaºìíèöÿ) [17].

Âèùeíaâeäeíe äoçâoëÿº íaì çaïpoïoíóâaòè âëañíó êëañèôiêaöiþ iíôopìaöi¿, a ñaìe: çaëeæío âiä ñòóïeíÿ oáopoòoçäaòíoñòi – oáopoòoçäaòíó òa íeoáopoòoçäaòíó; çaëeæío âiä oñoáè, ÿêo¿ âoía ñòoñóºòüñÿ, – ïpèâaòíoïpaâoâoão õapaêòepó òa ïóáëi÷ío-ïpaâoâoão; çaëeæío âiä peæèìó äoñòóïó – çaãaëüíoäoñòóïíó òa íepoçêpèòó (ç oáìeæeíèì äoñòóïoì); çaëeæío âiä äæepeëa iíôopìaöi¿ – ïpèâaòíó òa oôiöiéíó; ça ôóíêöioíaëüíèì ïpèçía÷eííÿì (ça ñôepoþ çañòoñóâaííÿ) – ìañoâa iíôopìaöiÿ, ùo ïoøèpþºòüñÿ ÷epeç çañoáè ìañoâo¿ iíôopìaöi¿, i ãaëóçeâa, ïpoôeñiéía.

Íaïpèêiíöi ñëiä çaçía÷èòè, ùo piçíi âèäè iíôopìaöi¿ ìoæóòü ïo-piçíoìó ïpoÿâëÿòè ñâo¿ âëañòèâoñòi i áóòè piçíèìè íañëiäêè ïopóøeííÿ ïpaâ ía òaêi âèäè iíôopìaöi¿. Òaêèé ìeòoäoëoãi÷íèé ïiäõiä ñëóæèòèìe êpèòepiºì äëÿ âñòaíoâëeííÿ ñaìèõ ïopóøeíü òa ¿õ íañëiäêiâ ó ïoäaëüøoìó.